Sansürle Başı Dertte Toplumsal Gerçekçi Bir Yönetmen “Metin Erksan”

Türk sinema tarihi, filmlerin sansürlerle kesilip kırpıldığı tekrardan montajlandığı, kısacası filmlerin kör sağır topal bırakıldığı manalarının sökülüp atıldığı uygulamalarla ve yasaklarla doludur.Bu tarihin kurban yönetmenlerinden biride “Karanlık Dünya”, “Dokuz Dağın Efesi”,”Gecelerin Ötesi”,”Acı Hayat”, “Yılanların Öcü”, “Susuz Yaz” ve “Sevmek Zamanı” adlı filmlerin yönetmeni Metin Erksandır.

Metin Erksan (1939-2012)

Metin Erksan kimdir ?

  • İsmail Metin Erksan 1929 yılında Çanakkale’de doğdu. İlk ve orta öğrenimini İstanbul’da tamamlayan, Pertevniyal Lisesi mezunu Erksan’ın, 1947’den başlayarak çeşitli gazete ve dergilerde sinema yazıları yayınlanmaya başladı.
  • Üniversite yıllarında sinemayla ilgilenen Erksan, 1950’de Atlas Film için Yusuf Ziya Ortaç’ın ”Binnaz” adlı filmini senaryolaştırarak sinemaya adımını attı.
  • İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü’nden 1952’de mezun olan Erksan, aynı yıl Dünya gazetesinde film eleştirileri yazdı.
  • İlk filmi ”Karanlık Dünya” ile halk ozanı Aşık Veysel’in yaşamını, filmin çekimlerini sanatçının köyünde gerçekleştirerek yarı-belgesel bir yaklaşımla perdeye getirdi. Filmin adı sansür komisyonu tarafından “Aşık Veysel’in Hayatı” olarak değiştirilmesi ve bazı bölümleri kesilmesi istenir. Gerekçe ise filmde ekinlerin kısa ve cılız gözükmesi, filmde dans eden kızların ikisinin ayaklarının çıplak diğerlerinin de çarıklı olmasıdır.

    Karanlık Dünya – 1952
  • 1957’de çektiği ikinci filmi ”Dokuz Dağın Efesi” ile büyük ilgi toplayan Erksan, daha sonra ”Gecelerin Ötesi”, ”Yılanların Öcü” ve ”Acı Hayat” gibi filmlerle toplumsal gerçekçilik türünde ürünler verdi. Fakir Baykurt’un romanından uyarlanan “Yılanların Öcü” uzun yıllar sansürle boğuştuktan sonra dönemin Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’in Çankaya Köşkündeki özel gösterimde sanatçıları kutlamasıyla sona erer. Ancak filmin Ulus Sineması’nda gösterime girdiği birinci gün Fakir Baykurt’un sahneye çıkmasıyla olaylar çıkar.
    Yılanların Öcü – 1962

    Susuz Yaz – 1964
  • Sinemacılar Kuşağı’nın üç önemli temsilcisinden biri olarak adını duyuran Erksan Susuz Yaz, Suçlular Aramızda, Sevmek Zamanı ve Kuyu gibi filmlerle kendine özgü üslubunu geliştirdi. Susuz Ya filmi de nasibini alarak Sansür Kurulu tarafından tümüyle reddedildi.
    Sevmek Zamanı – 1965

    Suçlular Aramızda – 1964
  • ”Susuz Yaz” adlı filmi, 1964’te Uluslararası Berlin Film Festivali’nde büyük ödül olan ”Altın Ayı”yı kazanarak, Türk sinemasının yurt dışında tanınmasına öncü oldu.
  • İDGSA Sinema-TV Enstitüsü’nde 1975’ten itibaren öğretim görevlisi olarak çalışmaya başlayan Erksan, 1981’de TRT adına sinema alanındaki son çalışması olan ”Preveze’den Önce” adlı diziyi gerçekleştirdi. Çeşitli dergi ve gazetelerde yazılar yazan Erksan’ın çalışmaları özellikle yurt dışında büyük ilgi gördü. Birçok festivalde çeşitli ödüller kazanan Erksan adına toplu gösteriler, film haftaları düzenlendi.
  • Erksan’a, 1997’de Mimar Sinan Üniversitesi Senatosu kararı ile ”Onursal Profesörlük” unvanı verildi. Türk sinemasının önemli yapıtlarına imza atan ünlü yönetmen Metin Erksan, 83 yaşında vefat etti.

Aldığı ödüller

  • Metin Erksan’ın katıldığı festivaller ve aldığı ödüller de şunlar:
  • Dokuz Dağın Efesi: 1. Türk Filmleri Festivali, Jüri Özel Ödülü 1959.
  • Gecelerin Ötesi: 2. Türk Filmleri Festivali, En Başarılı Senaryo Ödülü 1959.
  • Sinema Dergisi, En Başarılı Yönetmen Ödülü 1959, Sinema Dergisi, En İyi Film Ödülü 1959.
  • Türk Filmleri Yarışması, Metin Erksan, En İyi Senaryo Ödülü. 1961.
  • Türk Filmleri Yarışması, Kadir Savun, En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu Ödülü. 1961.
  • Yılanların Öcü: Sinema Yazarları, 1961/1962 döneminin En Başarılı Yönetmen Ödülü 1962.
  • Tunus Kartaca Film Festivali’nde Şeref Madalyası Ödülü 1966.
  • Susuz Yaz: Berlin Film Festivali Altın Ayı (Uluslararası Arenada İlk Ödül Alan Türk Filmi) 1964.
  • Acı Hayat: Sinema Yazarlarınca Yılın Filmi Ödülü
  • Suçlular Aramızda: 2. İzmir Film Şenliğinde En İyi Yönetmen Ödülü 1965.
  • Milano Film Festivali’nde En İyi Sosyal İçerikli Film Ödülü 1965.
  • Kuyu: 1. Adana Film Şenliğinde En Başarılı Film Ödülü 1969.
  • Adana Film Şenliğinde En Başarılı Yönetmen Ödülü 1969.
  • Ankara Film Festivalinde Emek Ödülü 1990.

Bir Şeyler Yazın...

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

News TR sitesinden daha fazla şey keşfedin

Okumaya devam etmek ve tüm arşive erişim kazanmak için hemen abone olun.

Okumaya devam et