Robert Capa ~ Savaşları Kameranın Lensinden Belgeleyen Ünlü Foto Muhabiri

Robert Capa (Endre Friedman)

Asıl adı Endre Friedman olan Robert Capa, 22 Ekim 1913-25 Mayıs 1954 tarihleri arasında yaşayan Macar asıllı bir foto muhabiriydi. Aynı zamanda fotoğrafçı Gerda Taro’nun profesyonel fotoğrafçı partneri ve sevgilisiydi. Benim dikkatimi çeken fotoğrafçı olması değil, aynı zamanda savaş fotoğraflarını çekmesiydi. Öyle sıradan fotoğraflar da değildi, savaşın içinde bulunup çektiği fotoğraflardan günümüze kadar ulaşabilmiş olanlarına baktığımızda ne kadar etkileyici kareler yakaladığını görebiliriz. Savaşın iğrenç yüzünü tüm yönleri ile görebilmemiz ve savaş çığırtkanlığı yapanların savaşın ne demek olduğundan bihaber olanların gözlerine sokmamız gereken kareler olduğunu düşünüyorum. Zaten kendisi de savaş karşıtıydı. Onun kadar cesur ve işine bu kadar tutkuyla bağlı foto muhabirleri bulmak zor çünkü genelde savaşın daha arka planlarında, nispeten daha güvenli bölgelerinde kalıp fotoğraf çekmek yerine bizzat olay yerinde bulunup, o anı yaşayarak fotoğraf çekmek kesinlikle aynı şey değil!

“Eğer fotoğraflarınız iyi değilse, yeterince yaklaşmamışsınız demektir.” ~Robert Capa

Endre Friedmann çektiği fotoğraflarda Robert Capa ismini kullandığından bende bu isimle onu anlatmaya devam edeceğim. Fotoğrafını çekeceğiniz objeye yeterince yakın olmadığınızda, iyi bir fotoğraf elde edemeyeceğinizi söyleyen Robert’in neden savaşların içinden fotoğraflar çektiğini daha iyi anlayabiliriz. Fotoğraflarını çekerken genelde askerlerle birlikte siperlerde bulundu. Beş savaşa katıldı;
1. İspanya Sivil Savaşı
2. İkinci Sino-Japon Savaşı
3. Avrupa Boyunca İkinci Dünya Savaşı
4. 1948 Arap-İsrail Savaşı
5. Birinci Çin-Hindi Savaşı
İkinci Dünya Savaşı’nın seyrini Londra, Kuzey Afrika, İtalya, Omaha Sahili’ndeki Normandiya Savaşı’nda ve Paris’in özgürleştirilmesinde belgeledi. 1947 yılında Robert Capa, David “Chim” Seymour, Henri Cartier-Bresson, George Rodger ve William Vandivert ile “Magnum Fotoğraflarını” kurdu. Bu organizasyon dünya çapında bağımsız çalışan fotoğrafçılar için kurulan ilk kooperatif ajansıydı. Küçük yaşlarda yazar olmak gibi bir hayali olan ama Berlin’de fotoğrafçılık alanına yönelen Robert, Nazilerin yükselmesi sonucunda Fransa’ya taşındı. Ailesi Yahudi olan Robert için böyle bir ortamda bulunmanın ne kadar tehlikeli olduğunu biliyoruz, yine de tehlikeden gözünü sakınmayan biri olduğunu anlamak için fotoğraflarına bakmak yeterli. Yahudi adı olan Friedmann yerine “Robert Capa” ismini bu sıralarda kullanmaya başladı. Bu Amerikanvari isimle fotoğraflarını satmanın daha kolay olduğunu fark etmişti. Köpekbalığı anlamına gelen Capa zaten okulda takma adıydı ve daha kabul edilebilir geliyordu kulağına. Aynı zamanda film yönetmeni olan Frank Capra ile ufak bir benzerliği vardı. Kız arkadaşı Gerda ile Robert Capra ismini ünlü bir Amerikan fotoğrafçısı olarak tanınmasını sağladılar. Zaten Gerda Pohorylle olan asıl ismini Gerda Taro yapan kız arkadaşı da bu isimle başarılı oldu. İspanyol İç Savaşı’nda beraber seyahat ettiler. 1937 yılının Temmuz ayında Capa kısa bir süreliğine Paris’e seyahat ettiğinde Gerda Madrid’de kaldı. Brunette yakınlarında bir savaşta hayatını kaybetti. 1946 yılında Robert Capa’nın Türkiye’de bulunmuş olması bir başka ilginç detay. Bir belgesel çekmek için iki haftalığına ülkeye gelen Robert, hayatın her yönünü gittiği her yerde bütün canlılığı ile yaşamış ünlü ve işine son derece bir foto muhabiri oldu. 1950 yılının başlarında, Capa Japonya’ya gitti. 25 Mayıs 1954, öğleden sonra 2:55 sularında tehlikeli bir bölgeden geçerlerken Capa jipten inmeye ve daha iyi fotoğraflar çekmeye karar verdi. Beş dakika sonra gürültülü bir patlama işitildi; Capa bir mayına basmıştı. Ona eşlik eden Time-Life gazetecisi John Mecklin ve Jim Lucas patlama yerine geldiklerinde hala hayattaydı ama sol bacağı parçalara ayrılmış ve göğsünde çok ciddi bir yarası vardı. Mecklin yardım çağrısında bulunda, Robert Capa küçük bir savaş hastanesine götürüldü. Bu şekilde hayatını kaybetti ve öldüğünde elinde hala kamerası vardı. Aşağıda çektiği fotoğraflardan birkaçı.

Fransa 1935 – Fransa Turu
Ocak 1939 Barselona İspanya. Hava saldırısı alarmı verilmiş ve kadın bir sığınak için koşuyor. General Franco’nun askerleri hızla şehre yaklaşırken, şehir faşist uçaklar tarafından ağır bir şekilde bombalandı.
İspanya. Cordoba Önü. Eylül, 1936. Sadık bir askerin ölümü.
Bilbao, İspanya. Mayıs 1937. Hava saldırısı alarmından sonra kalabalık kendisine sığınak bulmak için koşturuyor.
Hankou, Çin. Mart 1938. Çocuklar karda oyun oynuyor.
Hubei, Hankou, Çin. Milliyetçi askerler olarak yetiştirilen genç kadınlar. Şanghay ve Nankijing’in Japon askerilerince ele geçirilmesinden sonra CHANG KAI SHEK Hankou’ya geri çekildi ve 1938’in sonlarına kadar burada direndi.
Idaho, ABD. 1940. Amerikalı yazar Ernest Hemingway.
Notre Dame de Cenilly, Fransa. 28 Temmuz 1944. Fransız bir çiftçi Amerikan askerlerine elma suyu ikram ediyor.
Champ Elysees, Paris, Fransa. 26 Ağustos 1944. Kalabalık Paris’in özgürlüğüne kavuşmasını kutluyor.
Normandiya, Fransa. 6 Haziran 1944. Amerikan Birlikleri Omaha Sahili’ne çıkartma yapıyor.
Bastogne yakınları, Belçika. 23-26 Aralık 1944. Bulge Savaşı sırasında Alman bir tutuklu ve bir Amerikan askeri.
Arras, Fransa. 23 Mart 1945. Amerikalı bir paraşütçü uçağa binmek için hazırlık yapıyor. Sonra Ren Nhri’nin ötesine doğru atlayacak.
Wesel yakınları, Almanya. 24 Mart 1945. Alman çiftçiler yanan evlerinden uzağa doğru kaçıyorlar.
Leipzig, Almanya. 18 Nisan 1945. Alman keskin nişancı tarafından öldürülen bir Amerikan askeri.
Hollywood, Kaliforniya, ABD. Ingrid Bergman ve Alfred Hitchcock. Notorious (Aşktan da Üstün – 1946) film çekimleri sırasında Hitchcock, kameramana aktris Ingrid’in eline kamerayı yakınlaştırması yönünde talimat veriyor. Bergman elinde şarap kilerinin anahtarını tutuyor.
Moskova, SSCB. Ağustos-Eylül 1947. Robert Capa ve John Steinbeck.
Haifa, İsrail. 1949-1950. Küçük bir çocuğun eşlik ettiği bir kadın bavulunu taşırken.
Haifa, İsrail. Mayıs-Haziran 1949. Doğu Avrupa, Türkiye ve Tunus’tan gelen binlerce göçmen.
Fransa. Ağustos 1949. Henri Matisse stüdyosunda.
Golfe-Juan, Fransa. Ağustos 1948. Pablo Picasso ve Françoise Gilot.

Kaynak

Magnum Photos

Army-Photographer

Bir Şeyler Yazın...

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

News TR sitesinden daha fazla şey keşfedin

Okumaya devam etmek ve tüm arşive erişim kazanmak için hemen abone olun.

Okumaya devam et