Kan Tahlilinde WBC Nedir ? WBC Yüksekliğinin ve Düşüklüğünün Nedenleri Nelerdir ?

Lökosit (akyuvar) nedir ? WBC yüksekliği ve düşüklüğünün nedenleri

Lökosit, hayati bir role sahip birçok beyaz kan hücresinin birleşimidir ve en temel görevi enfeksiyonlarla savaşarak vücut sağlığını korumaya yardımcı olmaktır. İdrarda lökosit (WBC) yüksekliği, bağışıklık sisteminin bir enfeksiyonu yok etmeye çalıştığını gösterebilir. En yaygın nedenleri idrar yolu enfeksiyonları ya da böbrek taşlarıdır. Öte yandan başka bir hastalığın belirtisi de olabilir. Ayrıca yoğun stres, aşırı egzersiz, hamilelik ve sigara içmek de yüksek lökosit oranlarına neden olabilir. Lökosit yüksekliğinin nedeni enfeksiyon ise genellikle antibiyotik tedavisi uygulanır. Ancak başka bir hastalıktan kaynaklanıyorsa hastalığa göre tedavi yöntemlerine karar verilir.

Lökosit nedir?

  1. Lökosit değerleri ne olmalıdır?
  2. İdrarda lökosit yüksekliği
  3. Lökosit yüksekliği (lökositoz) neden olur?
  4. Lökosit yüksekliği belirtileri
  5. Lökosit yüksekliği tedavisi
  6. Lökosit düşüklüğü (lökopeni) neden olur?
  7. Lökosit düşüklüğü belirtileri ve tedavisi
  8. Lökosit sorunu olan hastalara öneriler ve uyarılar

Lökosit nedir?

Lökosit, beyaz kan hücreleridir; bağışıklık sisteminin önemli bir bölümünü oluşturur ve kemik iliğinde üretilirler. WBC olarak ta isimlendirilen lökositler, dolaşım sistemiyle vücudun her yerine ulaşır ve başta lenf sistemine bağlı timus bezi, dalak, lenf bezleri olmak üzere diğer vücut dokularında gerektiğinde kullanılmak üzere depolanırlar.

Sağlıklı insanlar normalde 100 milyar kan hücresi üretirler. Bu miktar ırklara göre farklılık gösterebilir.

Lökosit ne işe yarar?

Lökositler vücudu yabancı maddelere, mikroplara ve bulaşıcı hastalıklara karşı korumaya ve bunlardan kaynaklanabilen enfeksiyonlarla mücadele etmeye yardımcı olurlar. Bağışıklık sisteminin kalesi olan lökosit, bu temel görevini, farklı sorumluluklara sahip birçok beyaz kan hücresiyle birlikte gerçekleştirir.

Lökosit türleri

Lökositte birçok farklı göreve sahip beyaz kan hücreleri bulunur. Bunlardan 5 ana tür şunlardır:

  • Nötrofiller: Lökositlerin yaklaşık % 50-80’ini oluşturan ve bağışıklık sisteminin kilit noktası olan nötrofiller bakteri ve mantarları yok eden güçlü beyaz kan hücreleridir.
  • Lenfositler: Hayati bir öneme sahip olan lenfositlerin temel görevi vücudun bakterilere, virüslere ve diğer tehditlere karşı kendini savunmasına yardımcı olan antikorlar üretmektir.
  • Monositler: Yetişkin insanlarda toplam beyaz kan hücrelerinin yaklaşık % 1-10’unu oluştururlar ve vücuda giren mikrop veya bakterilere saldırıp yok etmekten sorumludurlar.
  • Eozinofiller: Bu hücrelerin temel görevi vücudu parazitlere ve alerjik reaksiyonların yol açtığı iltihaplanmalara karşı korumaktır.
  • Bazofiller: Bu hücrelerin başlıca görevi bağışıklık gözetimi (örneğin çok erken kanserlerin saptanıp yok edilmesi) ve yaraların onarımıdır.

Lökosit değerleri ne olmalıdır?

Lökosit standart normal değer aralığı şunlardır:

  • Yeni doğan bebekler: 9000-30.000 mcl
  • 2 yaş altı çocuklar: 6200-17.000 mcl
  • 2 yaş üstü çocuklar ve yetişkinler: 4400-11000 mcl

Bu normal değer aralıkları, her laboratuvar farklı kan testi ölçüm teknikleri kullanabildiğinden değişiklikler gösterebilir. Ayrıca yaş, cinsiyet ve genetik miras gibi etkenler de değerlerde değişikliklere neden olabilir. Çok az veya fazla beyaz kan hücresi genellikle vücuttaki bir soruna işaret eder.

Lökösit

İdrarda lökosit yüksekliği

Normalde idrarda düşük seviyelerde lökosit bulunur. Ancak yüksek lökosit seviyeleri bir enfeksiyonun veya altta yatan başka inflamatuar tıbbi sorunların belirtisi olabilir. En yaygın nedenler şunlardır:

  • İdrar yolu enfeksiyonları (İYE): İdrarda yüksek oranda lökositin en yaygın nedenlerinden biri, idrar yolu sisteminin herhangi bir yerinde gelişen bir enfeksiyondur.
  • Böbrek enfeksiyonu: Böbrek enfeksiyonları çoğunlukla idrar yolunda başlayıp böbreklere yayılır.
  • Böbrek taşları: Vücuttan atılmaya çalışılan böbrek taşları idrarın ileriye doğru hareketini engelleyerek tıkanıklığa ve bakterilerin daha kolay birikip enfeksiyon geliştirmesine yol açabilir. Bu durumda da idrardaki lökosit sayısı yükselebilir.
  • İdrar yolları tıkanıklığı: İdrar yollarındaki tıkanıklık bir travmadan veya böbrek taşı, tümör ya da diğer yabancı maddelerden kaynaklanabilir. Bu durum hematüriye (idrarda kanama) ve idrarda lökosit oranının yüksek çıkmasına yol açabilir.
  • Uzun süre idrarı tutmak: İdrarı uzun süre tutmak bakteriyel enfeksiyon gelişmesine neden olabilir. Bu da idrarda lökosit sayısının artmasına yol açar.

Ayrıca prostat, mesane veya böbrek kanseri gibi bazı kanserler, orak hücreli anemi gibi kan hastalıkları, bazı ağrı kesici ilaçlar ile interstisyel sistit (ağrılı mesane sendromu) idrarda lökosit yüksekliğine yol açabilir.

İdrardaki normal lökosit değer aralığı kandan daha düşüktür ve (wbc/hpf) 0-5 WBC arasında olabilir.

Lökosit yüksekliği (lökositoz) neden olur?

Lökositoz, kandaki lökosit miktarının anormal artmasıdır. Yetişkinlerde lökosit miktarı 11.000 üzeri ise lökositoz teşhisi konulur. Genellikle bağışıklık sisteminin hastalık ya da durumlara karşı verdiği yanıttır. Bu hastalık ya da durumlardan en yaygın olanları şunlardır:

  • Enfeksiyonlar
  • Yaralanmalar ve artrit dahil uzun süreli inflamasyona neden olan her şey
  • Astım veya alerji atakları gibi bağışıklık reaksiyonları
  • Lösemi veya trombositopeni gibi kemik iliği problemleri
  • İltihap, psikiyatri, kanser veya solunum hastalıklarını tedavi etmek için kullanılan ilaçlar
  • Fiziksel veya duygusal stres
  • Dalağın alınması
  • Sigara içmek

Bazen, lökosit yüksekliğinin tam bir nedeni olmayabilir. Buna hipereozinofilik sendrom denilir. Kalp, akciğer, karaciğer, deri ve sinir sistemine zarar vermek gibi ciddi komplikasyonlara neden olabilir. Başlıca belirtileri; kilo kaybı, ateş, gece terlemeleri, yorgunluk, öksürme, göğüs ağrısı, karın ağrısı, deri döküntüsü, ağrı, zayıflık, zihin bulanıklığı ve komadır.

Lökosit yüksekliği belirtileri

  • İnme
  • görme problemleri
  • Solunum problemleri
  • Ağız, mide ve bağırsak mukozasında kanama (Bu Lösemide de görülebilir)
  • Enfeksiyon bölgesinde ateş ve ağrı
  • Lösemi ya da diğer kanser türleri ile ilişkili ateş,
  • Kolay morarma, kilo kaybı ve gece terlemeleri
  • Ciltte alerjik reaksiyondan kaynaklanan kurdeşen ve kaşıntılı deri döküntüleri
  • Akciğerlerdeki alerjiden kaynaklanan solunum problemleri ve hırıltılı solunum

Eğer lökositozunuz stresle veya bir ilaca karşı reaksiyonla ilişkili ise hiçbir semptomunuz olmayabilir.

Lökosit yüksekliği tedavisi

Lökositoz tedavisi, bu duruma sebep olan rahatsızlığa göre belirlenir:

  • Enfeksiyon için antibiyotik tedavisi
  • İnflamasyona neden olan durumların tedavisi
  • Alerjik reaksiyonlar için antihistaminler ve inhalerler
  • Lösemi için kemoterapi, radyasyon ve bazen de kök hücre nakli
  • Neden ilaç reaksiyonu ise ilaç değişiklikleri (eğer mümkünse)
  • Stres ve kaygı nedenlerinin tedavisi
  • Hiperviskozite sendromu, intravenöz sıvılar, ilaçlar ve lökosit düzeyini hızlı bir şekilde düşürmeyi sağlayan diğer yöntemler ile tedavi edilen tıbbi bir acil durumdur. Bu tedaviyle kanın kalınlığı azaltılır ve böylece tekrar normal olarak akması sağlanır.

Bebeklerde lökosit yüksekliği

Bebeklerde normal değerlerin (30.000) üstünde lökosit miktarı görülmesinin başlıca nedeni idrar yolu enfeksiyonudur. Bu bakteriyal enfeksiyonun yaklaşık yarısı akut plelonefrit şeklinde böbreklerde gelişir ve bu organda kalıcı hasar oluşturma riski çok yüksektir. Ayrıca enfeksiyon kontrol altına alınmayıp ilerlerse böbreklerin fonksiyonlarında bozulmaya ve yüksek tansiyona neden olabilir. Hastalığın erken teşhisiyle bu riskler ortadan kaldırılabilir.

Yaygın belirtiler; yüksek ateş, huzursuzluk, beslenme güçlüğü, kilo alamama, kusma ve ishaldir. Genellikle ilaçla tedavisi uygulanır. Tedavi bitiminde kan testi tekrarlanarak lökosit değerleri kontrol edilir. Bu kontrollerdeki amaç, bebeğin tedaviye verdiği yanıtı izleyerek ilerleyen zamanlarda özellikle böbrek-idrar yolunda oluşabilecek hasarları önlemektir.

Bebeklerde düşük lökosit oranı nadiren görülür ve vücudun lökosit üretiminde sorun olduğuna işaret eder.

Lökosit düşüklüğü (lökopeni) neden olur?

Lökopeni, lökosit miktarının normalden düşük olmasıdır. Yetişkinlerde 4400’ün altına düştüğünde lökopeni teşhisi konulur. Düşük lökosit oranı bağışıklık sisteminin zayıfladığına dair bir işarettir ve nedeni bağışıklık sistemini baskılayan hastalıklar veya ilaçlar olabilir. Ayrıca bağışıklık sisteminin belli enfeksiyon türlerine yanıtı da olabilir. Birçok hastalık ve durum lökopeniye neden olabilir, örneğin:

  • Kan hücreleri veya kemik iliği ile ilgili hastalıklar: Aşırı kansızlık, dalak büyümesi, miyelodisplastik sendromlar, miyelofibrosis
  • Bazı kanser türleri ve kanser tedavisi: Lösemi dahil olmak üzere farklı kanser türleri ve uygulanan kemoterapi, radyoterapi ve kemik iliği nakli gibi tedavi yöntemleri
  • Doğumsal problemler: Kostmann sendromu (konjenital nötropeni), myelokateksi
  • Bulaşıcı hastalıklar: HIV (AIDS), tüberküloz
  • Otoimmün bozukluklar: Lupus, romatoid artrit
  • Yetersiz beslenme: B12 vitamini, folat, bakır ve çinko eksikliği
  • Bazı ilaçlar: Bupropion, klozapin, siklosporin, interferonlar, lamotrijin, minosiklin, penisilin ve steroidler
  • Sarkoidoz: Sarkoidoz, abartılı bir immün yanıtın neden olduğu ve vücudunuzdaki çoklu sistemlerde granülomların veya küçük inflamasyon alanlarının oluşmasıyla karakterize bir sistemik hastalıktır. Bu granülomlar kemik iliğinizde oluştuğunda lökopeni oluşabilir.
  • Viral enfeksiyonlar: Kemik iliğini veya diğer şiddetli enfeksiyonları etkileyen viral enfeksiyonlar da lökopeniye yol açabilir.

Lökosit düşüklüğü belirtileri ve tedavisi

Lökosit düşüklüğü çoğunlukla hiçbir belirti göstermeyebilir ve genellikle rutin sağlık kontrolü için ya da başka bir rahatsızlıktan dolayı kan tahlili yaptırıldığında tespit edilir. Ancak lökosit düşüklüğü, enfeksiyona yakalanma olasılığını arttıran bir durumdur. Enfeksiyon durumunda, ateş, terleme ve titreme gibi belirtiler görülebilir.

Sorunun tam nedenini saptamak için görüntüleme testleri gibi başka testler kullanılabilir. Nedeni ciddi bir hastalık değilse ilaçlarla (antibiyotik gibi) tedavi edilebilir. Kullanılan ilaçlarla ilgiliyse o ilacın alımı durdurulabilir veya değiştirilebilir. Bir hastalıktan kaynaklanıyorsa o hastalığa uygun bir tedavi yöntemi belirlenir.

Lökosit yükselten gıdalar

  • Yeşil çay
  • Yoğurt
  • Sarımsak
  • Zencefil
  • Elma, avokado, brokoli gibi E vitamini içeren besinler
  • Bezelye, bakla, portakal, yeşil yapraklı sebzeler gibi folik asitli besinler
  • Turunçgiller gibi C vitamini içeren besinler
  • Havuç, pancar, karnabahar gibi selenyum içeren besinler
  • Somon balığı gibi Omega-3 bakımından zengin besinler

Lökosit sorunu olan hastalara öneriler ve uyarılar

  • Bol bol su için: Günde ortalama 8 bardak su içmek toksinlerin vücuttan atılmasına yardımcı olarak bağışıklık sistemini güçlendirir.
  • Sağlıklı bir kiloya kavuşun: Aşırı kilonun bağışıklık sistemine olumsuz etkisi vardır ve bu durum enfeksiyonlara karşı koyma gücünüzü zayıflatabilir.
  • Düzenli egzersiz yapın: Her gün 30 dakika en azından tempolu yürüyüş yapmak bağışıklık sisteminizi güçlendirir. Ancak aşırı yoğun egzersizler bağışıklık sisteminizi çökertip hastalıklara karşı direncinizi azaltabilir.
  • Stresten kaçınıp gevşemeye çalışın: Bunun için örneğin yoga ve meditasyon çalışmalarına yönelebilirsiniz.
  • İdrarınızı kontrol edin: İdrarınızda renk, koku ya da idrar yaparken rahatsızlık gibi alışılmadık bir şey fark ederseniz, vakit kaybetmeden doktora gidin.
  • Kıyafet seçimine dikkat edin: Bakteriler sıcak ve nemli ortamlarda gelişir. Kadınlar için dar kotlar ve diğer dar giysiler narin bölgelerde nemi çekebilir. Bunun yerine pamuklu iç çamaşırı, gevşek pantolon veya etek giyin.
  • Şekerden uzak durun ve sağlıksız yağlardan kaçının: Şeker, lökosit hücrelerinizin tam gücüne ulaşmasını engellerken mısır ya da ayçiçeği yağı gibi çoklu doymamış yağ asitleri bağışıklık sisteminizi zayıflatabilir.
  • Sigarayı bırakın ve aşırı alkol, kahve, çay tüketmeyin.

Bir Şeyler Yazın...

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.

News TR sitesinden daha fazla şey keşfedin

Okumaya devam etmek ve tüm arşive erişim kazanmak için hemen abone olun.

Okumaya devam et