Gıda Dedektifi: ‘Okul Gıdası’ uygulaması neden ertelendi?

Ankara’da yaşayan 7 yaşındaki Mert Yağız Köksal ve Diyarbakır’da yaşayan Umut Bilgi şırıngalı çikolatanın boğazına kaçması sonucu hayatını kaybetmişti. Türkiye’yi yasa boğan bu olaylar sonrasında gözler bir kez daha okul kantinleri ve marketlere çevrildi. ‘Gıda Dedektifi’ sayfasıyla bir milyondan fazla takipçiye ulaşan Musa Özsoy, “Mert Yağız’ın ölümünde şunu sorgulamamız lazım. ‘Okul Gıdası’ uygulaması neden ertelendi? Okul gıdası ertelenmesine rağmen yürürlükteki genelge neden uygulanmıyor? Kantinler neden doğru düzgün denetlenmiyor? Bunu da ezbere söylemiyoruz. Ortada genelgeler var. Bakanlarımızın, okul gıdası uygulaması tanıtımında söylediği sözler var” dedi.

Ankara ve Diyarbakır’da iki çocuğun şırınga şeklindeki çikolata kapağının boğazına kaçması sonucu hayatını kaybetmesi okul kantinlerindeki denetimsizliği bir kez daha gözler önüne serdi. Sosyal medyada yüz binlerce takipçiye ulaşan Musa Özsoy, bilinen adıyla ‘Gıda Dedektifi’ konuyu Sözcü’ye değerlendirdi.

“DENETİMLER KAĞIT ÜSTÜNDE YAPILIYOR”

Diyarbakır’da Umut’un, Ankara’da Mert’in okullarda vefat etmesinin genel denetimi gündeme getirdiğini dile getiren Özsoy, “Yürürlükte olan genelgeler var, uygulanması gerekiyor. Fakat yürürlükteki genelgeler, kâğıt üstünde uygulanıyor belki fakat gerçekte bunların fiili olarak uygulamasında ciddi sıkıntılar var. Bunun bir örneğini de Mert Yağız’ın ölümünün ardından MEB’in yaptığı açıklamada görüyoruz.

15 Kasım’da okul içinde kurulan komisyonun kantini denetlediğini ve bu denetimde kantinin geçer not aldığını biliyoruz. Şuan bu denetim ne kadar doğruydu bunu herkesin tartışması lazım. Biz, bunu daha önce de dile getirdik. Denetimler kâğıt üstünde yapılıyor. Bir gün önceden haber veriliyor, ürünler toplatılıyor, denetim yapılıyor tekrar ürünler tezgâha çıkıyor. İstisnalar vardır ama binlerce okuldaki uygulama genele yayılmış durumda” diye konuştu.

Sosyal medya fenomeni gıdadedektifi hesabının sahibi Musa Özsoy, arkadaşımız Fatma Vurgun’un sorularını yanıtladı. Foto: Sözcü

“İLK YARDIMI DA KONUŞMAMIZ GEREKİYOR”

Özsoy, bu üzücü olayın okullardaki ilk yardımın eksikliğini de gözler önüne serdiğini belirterek, “10 Mart 2016 tarihli bir genelge var. MEB Sağlık Bilim Kurulu’nun raporu doğrultusunda hazırladığı bir genelde ve bu genelgenin net olarak, çocuklarımız diyabete yakalanmasın, kanser olmasın diye bu yasaklı ürünlerin kantinlerde satışı kısıtlanıyor. Bu, 2016 yılından bu yana yürürlükte. Yasaklı olan ürünler, şırıngalı çikolata da dâhil bütün çikolata türleri, gofret türleri aslında yasaklı.

Çünkü çocuklar yüksek kalori ve ilave şekerden gelen bir enerji alıyorlar. Bu hem kısa vade de hem uzun vade de çocukları hastalıkla karşı karşıya bırakan etkenler. Mert’in başına gelen üzücü olay ise diğer bir gıda güvenliği problemi ortaya çıkardı. Bu ürünlerin ambalajlarıyla alakalı ve hatta okullardaki ilk yardımla alakalı bir dolu konuşmamız gereken konular var” sözlerini kaydetti.

“OKUL GIDASI UYGULAMASI NEDEN KALDIRILDI?”

Yürürlükteki genelgenin ‘okul gıdası’yla karıştırıldığını ifade eden Özsoy, “Okul gıdası uygulaması 2019 ocak ayında bakanlıklar arası bir protokolle başlayan süreç. Sonrasında da 27 Haziran’da Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yürürlük tarihi de okulların açılmasından 1 hafta sonra 16 ya da 17 Eylül olarak belirlendi. Ancak uygulama 16 Eylül’den bir gün önce yürürlükten kaldırıldı, ertelendi. Bu okul gıdası dediğimiz uygulama, sağlık kuruluna uygun olarak geçen ürünlerin satışıyla alakalı.

Meyve, sebze, ayran, yoğurt, kuruyemiş, kuru meyveler ve mesela şekersiz sakızlar yani çok yüksek oranda ilave şeker içermeyen, doğal olarak kalori veren meyveler. Onun dışında 200 kaloriyi aşmayan, yani çocuklara ani bir enerji vermeyen daha dengeli besinler. Bu ürünlerin satışı bu ‘Okul Gıdası’ logosuna tabi olarak yapılabilecekti. Bunun ertelenmesi aslında genelgeyi ortadan kaldırmadı. Hâlen yürürlükte” dedi.

“BAKKALDA VAR, KANTİNDE YOK ALGISI YARATILMAYA ÇALIŞILIYOR”

Mert Yağız’ın ölümünde sorgulamamız gereken pek çok nokta olduğunu aktaran Özsoy, “Şunu sorgulamamız lazım. ‘Okul Gıdası’ uygulaması neden ertelendi? Okul gıdası ertelenmesine rağmen yürürlükteki genelge neden uygulanmıyor? Kantinler neden doğru düzgün denetlenmiyor? Bunu da ezbere söylemiyoruz. Ortada genelgeler var. Bakanlarımızın, okul gıdası uygulaması tanıtımında söylediği sözler var. ‘

Çocuklar bize emanet’ diyorlar. Çocukların dikkat ve aktivitelerinin bozulduğunu Milli Eğitim Bakanı söylüyor. ‘Bu sebeple önlem alıyoruz.’ deniyor. Fakat önlem erteleniyor. Tüm bunları sorduğumuzda birilerinin artık çıkıp, ‘Biz, yanlış yaptık ama bundan sonra şunları yapacağız’ diye aklıselim bir açıklama yapması gerekiyor. Ama olaylar unutturulmaya çalışarak, ‘Kantinde yoktu, bakkalda vardı’ algısı yaratılmaya çalışıyor. Bunlar asılsız algı kampanyaları” diye konuştu.

İki çocuğu ölüme götüren enjektör çikolatanın bir gıda güvenliği sorunu olduğunu ifade eden Özsoy, Denetlenmeyen yüzlerce gıdanın uzun vadede çocukları zehirlediğini dile getiriyor. Foto: Sözcü

“SİSTEM HATASI VAR”

Bir şeyi yasaklamanın çözüm olmayacağını söyleyen Özsoy sözlerini şöyle sürdürdü: “Bunun farkına vararak ilerlemeleri çok önemli. O yüzden ‘Ne yediğinizi bilin’ diyoruz. Mert Yağız’ın ölümünde gıda güvenliği problemi var ayrı bir konu ama bu yenen şeyler de Mert Yağız’ı uzun vade de hasta edecekti. Bu olay bize ayrıca şunu da gösterdi ki, okullarda da hem öğretmenlerin hem yetkililerin hem ilk yardım bilgisi hem de gıda bilgisi edinmesi lazım.

İki bakanlık kantinlerde denetleme yapıyor. Bunlardan birisi, Tarım ve Orman Bakanlığı. Yetkililer gidip sağlığa uygunluk yönünden denetleme yapıyor. Ancak bu genelgenin yürürlüğü girdiği tarihten itibaren okullarda kurullar kuruldu. Yani öğretmen ve müdürler gidip kiraya verdikleri kantinleri denetliyor. Dolayısıyla burada bir sistem hatası var gibi. Okul Gıdası uygulamaya girseydi Tarım ve Orman Bakanlığı bu denetime ortak olacaktı. O yüzden bütün bu sistemin gözden geçirilerek uygulamaya alınması gerekir diye düşünüyorum.“

“BİLİNÇLENME VE FARKINDALIK ATILMASI GEREKEN İLK ADIM”

“Anne ve babalar ilk olarak içerikleri okusunlar” diyen Özsoy, “Onu bir daha alma diyen bir anne belli ki çocuğa bir zarar vereceği konusunda hemfikir. Çocuklarında kantinden bu ürünleri kolayca gidip almaması lazım. Mert Yağız, sabah 08.30’da gidip bu çikolatayı neden aldı? Sabahın o saatinde o çikolatayı aldıran şey ne acaba? Yayınlardan bahsediyoruz. İnanılmaz özendirici. Bu yayınların etkisi ne bunların bilinmesi lazım. Bilinçlenme ve farkındalık atılması gereken ilk adım” ifadelerini kullandı.